Camaat arasında deyilən "Vəhşət namazı" necə qılınır?

"Dəfn gecəsi namazı", onun qılınma qaydası, hökmləri və haqqında bəzi məlumatlar (ARAŞDIRMA)

Dəfn gecəsinin namazı müstəhəb namazlardandır. Bu namaza hədiyyə namazı da deyilir. Xalq arasında isə daha çox vəhşət namazı kimi tanınır. Meyit üçün birinci qəbir gecəsində qılınır. Vaxtı gecənin əvvəlindən sübhə qədərdir. Qılınmasının ən üstün vaxtı isə İşa namazından sonradır.

Bu namazın adları Hədiyyə namazı (Hürr Amili, Vəsailüş-Şiə), Dəfn gecəsi namazı (Seyid Kazim Yəzdi, Urvətul-Vusqa) və Vəhşət namazıdır (Təhrirul-Vəsilə). Bu namaza ona görə vəhşət namazı deyilir ki, təzəcəcə dünyadan köçmüş adam hələ qəbir aləmi ilə tanış və ünsiyyətdə olmadığına görə özlüyünddə qorxu və vəhşət hissi keçirir. Bu namaz ilahi fəzilət sayəsində vəhşəti onun üzərindən götürməyə səbəb olur. Deməli, əslində bu namaz vəhşəti aradan götürəndir, vəhşət namazı deyil.

Fiqh mənbələrinə əsasən, dəfn gecəsi namazı aşağıdakı iki formadan biri kimi qılınır:

Birinci forma: Birinci rəkətdə bir dəfə "Fatihə" və iki dəfə "İxlas" surəsi oxunur. İkinci rəkətdə isə bir dəfə "Fatihə" və on dəfə "Təkasur" surəsi oxunur. Namazın salamları verildikdən sonra deyilir: "Allahummə salli əla Muhəmmədin və Ali Muhəmməd vəb`əs səvabəha ilə qəbri fulan ibn filan (Fulan ibn fulanın yerinə ölən şəxsin özü və atasının adı deyilir. Məsələn Məhəmmədin oğlu Əli)

Salamlardan sonra oxunan duanın tərcüməsi: "Ey Allahım, Məhəmməd və Məhəmməd ailəsinə salavat göndər. Onun (yəni bu namazın savabını) filankəsin oğlu filankəsə göndər".

İkinci forma: Birinci rəkətdə "Fatihə" surəsindən sonra "Ayətül-Kürsi" oxunur. Əksər müctəhidlərin nəzərinə görə ehtiyata əsasən "Bəqərə" surəsinin 255, 256 və 257-ci ayələri oxunmalıdır. Ancaq bəzi fəqihlər də vardır ki, təkcə 255-ci ayəni oxumağı kifayət bilir. İkinci rəkətdə isə "Fatihə" surəsindən sonra on dəfə "Qədr" surəsi oxunur. Namazın salamından sonra deyilir: "Allahummə salli əla Muhəmmədin və Ali Muhəmmədin vəb`əs səvabəha ilə qəbri fulan ibn fulan". (Təhrirul-Vəsilə)

Namazın hökmləri

- Əgər bir nəfər Dəfn gecəsi namazını hər iki cür qılsa daha üstündür. (Təhrirul-Vəsilə)

- Dəfn gecəsi namazını qəbrin birinci gecəsindən (gecənin əvvəlindən sübhə qədər) hər mövqedə qılmaq olar. Ancaq ən üstün gecənin əvvəlində işa namazından sonra qılmaqdır. 

- Əgər meyiti uzaq bir şəhərə aparmaq istəsələr, yaxud başqa bir cəhətə görə dəfn təxirə düşsə, onun üçün qılınan Dəfn gecəsi namazını da birinci qəbir gecəsinə qədər təxirə salmalıdırlar.

- Bir nəfərin bir neçə dəfə bu namazı savab hədiyyə etmək qəsdilə qılması caizdir. 

- Bir meyit üçün bir namaz qılmaq kifayət edir. Bu namazı qırx nəfər tərəfindən, varid olma niyyəti olmadan qılınması daha üstündür. (Yəni nə qədər çox adam qılsa yaxşıdır. Amma bu o demək deyil ki, bunun bu şəkildə qılınması varədə nəss varid olmuşdur)

- Əgər bir adam bu namazı səhv edərək yanlış qaydada qılsa, gərək yenidən qılsın. İstər "Qədr" surəsindən bir ayəni deməyi unutsun, istərsə də "Ayətül-Kürsi"dən səhvən bir ayə oxumasın. 

- Dəfn gecəsi namazı üçün zəhməthaqqı almaq, yaxud qılması üçün başqasına zəhməthaqqı vermək caidir. Ehtiyat budur ki, namazqılanlara hədiyyə, yaxud ehsan etsin. O da bu namazı mal əldə etmək niyyətilə qılmasın.

Bu namazı qılmağın savabı

Peyğəmbər bu namazı qılmağın savabı haqqında belə buyurmuşdur: Heç bir saat meyitə (qəbirə qoyulduqdan sonra) birinci gecə kimi sıxıntılı gəlmir. Ona görə də ölülərinizə sədəqə (vermək) ilə rəhm edin. Belə ki, (bir şey) tapmasanız, biriniz iki rəkət namaz qılsın, birincidə "Fatihətül-Kitab"ı bir dəfə, "Qul huvəllahu Əhəd"i ("İxlas" surəsini) iki dəfə, ikincidə isə "Fatihətül-Kitabı" bir dəfə, "Əlhakumut-təkasur"u ("Təkasur" surəsini) isə on dəfə oxuyar. (Namazın axırında) salam verər və deyər: Ey Allahım, Məhəmməd və Ali Məhəmmədə salavat göndər, onun savabını bu filankəsin oğlu filankəs meyitin qəbrinə göndər. Beləliklə, Allah elə həmin vaxt meyitin qəbrinə min mələk göndərər. Hər bir mələyin üzərində libas və hüllə (hüllə də ağ libasa deyilir) olar. Onun qəbrini sur çalınan günə qədər darısqallıqdan genişlədər. Namaz qılan kəsə isə günəş onun üzərinə saçdığı qədər yaxşılıq verər və onu qırx dərəcə ucaldar". (Mirzə Hüseyn Nuri, Müstədrəkül-Vəsail)

Mühəddis Nuri "Darus-Səlam" kitabında röya və yatacaq yerlə əlaqədar nəql edir:

Bizim ustadımız Molla Fəthəli Sultanabadi deyib: Mənim adətim bu idi ki, hər zaman bir nəfər risalət ailəsi dostlarından dünyadan getsəydi və onun xəbəri mənə çatsaydı, dəfn gecəsi iki rəkət (Dəfn gecəsi namazı) onun üçün qılardım. İstər onu tanıyım, istər tanımayım. Bu adətimdən də heç kəsin xəbəri yox idi. O vaxta qədər ki, bir gün dostlarımdan biri yolda mənimlə qarşılaşdı və dedi: Dünən gecə dünyadan getmiş filan şəxsi yuxu aləmində gördüm. Ondan ölümündən sonrakı vəziyyəti barədə soruşdum. O dedi, mən ölümdən sonra olduqca çətin sıxıntıda qərar tutmuşdum. Yoxlanış zamanı məni əzaba sarı apardılar. O vaxta qədər ki, filankəs (sənin adını çəkdi) mənim üçün iki rəkət namaz qıldı. Həmin iki rəkət məni əzabdan xilas etdi. Allah atasına rəhmət eləsin ki, mənə belə bir ehsan etdi. Həmin vaxt o şəxs mənə sual verdi, o iki rəkət namaz nə namazı idi. Mən də dəfn gecəsi namazı qılmaq barədə öz təriqimi (metodumu) ona açıqladım". (Mirzə Hüseyn Nuri, Darus-Səlam)

Hazırladı: Fərid Abdullah.